Độc đáo kiến trúc đá ong ở Vạn Tường

Mặc dù đã xây dựng ngôi nhà khá khang trang nhưng bà Nguyễn Thị Tửu (86 tuổi, thôn Vạn Tường, xã Bình Hải, huyện Bình Sơn) vẫn còn gìn giữ ngôi nhà xây bằng đá ong. Hàng ngày, bà vẫn sinh hoạt trong ngôi nhà đá ong giống như thời chưa xây nhà mới.

Theo bà Tửu, ngôi nhà đá ong được xây dựng từ những năm 1980. Để đủ đá ong dựng nhà, cả gia đình bà và nhiều bà con hàng xóm phải giúp sức tìm đá suốt mấy tháng ròng.

Thời đó, ở vùng đất Vạn Tường có nhiều mỏ đá ong. Những người thợ giỏi nhất sẽ được thuê để đục đẽo đá ong sao cho thật đẹp. Sau khi đủ đá thì bắt tay vào dựng nhà. Riêng với kiến trúc đá ong ở Vạn Tường còn thực sự độc đáo bởi kích cỡ “vĩ đại”. Kích cỡ mỗi viên đá có độ dài chừng 1 – 1,2 m, bề ngang trung bình 4 – 5 tấc, bề dày độ 2 tấc.

“Phải đục viên đá thật vuông vức, mỗi viên đá phải mấy người khiêng. Khi làm nhà thì ghép từng viên lại với nhau vì hồi đó không có xi măng. Tuy chỉ ghép lại thôi nhưng tạo nên sự kết dính tự nhiên rất vững chắc”, bà Tửu chia sẻ.

Theo anh Đoàn Văn Bòng (46 tuổi), từ khi còn nhỏ anh đã thấy gia đình đục đá ong về làm nhà ở. Không những làm nhà mà người dân ở đây còn dùng đá ong làm giếng, tường rào, đường đi.

“Nhà đá ong rất mát vào mùa hè, ấm vào mùa đông. Dù không dùng xi măng để xây nhưng nhà rất vững chắc. Hồi trước mỗi khi có mưa bão lớn là những nhà vách đất phải đến những nhà xây bằng đá ong để ở tạm”, anh Bòng cho biết.

Thôn Vạn Tường hiện là nơi lưu giữ nhiều kiến trúc đá ong bậc nhất Quảng Ngãi, trong đó có nhiều công trình khoảng 100 năm tuổi. Những công trình kiến trúc đá ong đã tạo cho Vạn Tường một không gian hoài cổ, yên bình ít nơi nào có được.

 Quốc Triều